Το βιβλίο τομή στην μεταπολεμική πεζογραφία μεταφέρθηκε στο σανίδι με πανηγυρική επιτυχία.
Ο Σταμάτης Φασουλής και ο Θανάσης Νιάρχος ένωσαν τις δυνάμεις τους και το αποτέλεσμα υπερέβη και τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες.
Το Εθνικό θέατρο έρχεται να δώσει με την επιλογή του εν λόγω έργου στο φετινό ρεπερτόριό του μια νέα πνοή, με ένα πολυαναμενόμενο και αγαπημένο κείμενο.
Όπως αποδείχθηκε εκ των πραγμάτων και κρίνοντας πάντα εκ του αποτελέσματος ο Έλληνας σκηνοθέτης κέρδισε ένα πολύ δύσκολο στοίχημα. Ένα στοίχημα που λίγοι θα έμπαιναν στη διαδικασία να "παίξουν". Η απόδοση ενός βιβλίου που συζητήθηκε όσο κανένα, δεν θα μπορούσε να πάρει θεατρική μορφή υπό τις όποιες συνθήκες και με οποιουσδήποτε συντελεστές.
Το τρίτο στεφάνι...
Ένα έργο που συχνά αγγίζει τα άκρα. Πράγμα όμως διόλου παράξενο αν κρίνουμε από την ιδιοσυγκρασία του ίδιου του δημιουργού... Ο Κώστας Ταχτσής ήταν άλλωστε ένας άνθρωπος των άκρων. Μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα η οποία όμως μας άφησε παρακαταθήκη ένα έργο τόσο περιγραφικό για την εποχή του, όσο επίκαιρο μέχρι και σήμερα.
Βρισκόμαστε στην περίοδο του μεσοπολέμου. Οι δύο γυναίκες, Νίνα και Εκάβη θα γνωριστούν στις 4 Αυγούστου 1936, ημέρα σημαδιακή για την Ελλάδα. Οι δύο ηρωίδες θα αναπτύξουν μια πολύ δυνατή φιλία με την οποία θα μας ξεδιπλώσουν τις πολυτάραχες πτυχές του παρελθόντος τους. Το πιο γοητευτικό στη συγκεκριμένη σχέση είναι ότι αυτό που θα τις ενώσει είναι τα προβλήματά τους. Και μόνο. Ο Κώστας Ταχτσής στο συγκεκριμένο διήγημα δεν χαρίζεται σε κανέναν. Μεταφέρει την κατάσταση που επικρατούσε αυτούσια, με κυνικότητα και ρεαλισμό. Οι εύπλαστοι κόσμοι και οι παραμυθένιοι χαρακτήρες δεν έχουν καμία θέση εδώ... Οι καθημερινοί -μα πάνω απ' όλα- πραγματικοί ήρωες έχουν τον πρώτο λόγο. Θίγει προβλήματα της εποχής και όχι μόνο, τα κοιτάει στα μάτια, τα αντιμετωπίζει δε χωρίς να φεύγει.
Στις 3,5 ώρες που διαρκεί η παράσταση παρελαύνουν μπροστά στα μάτια του θεατή γεγονότα συνταρακτικά που στιγμάτισαν την ελληνική ιστορία για μια περίοδο τουλάχιστον τεσσάρων δεκαετιών. Η Νένα Μεντή σε μια από τις σημαντικότερες θεατρικές της ερμηνείες ενσαρκώνει την κεντρική ηρωίδα κυρά-Εκάβη. Μια έκπτωτη αριστοκράτισσα που είδε την ίδια της τη ζωή να κατρακυλά. Μια ηρωίδα που από τα σαλόνια των δεξιώσεων κατέληξε να επισκέπτεται τον αλκοολικό γιο της στη φυλακή. Στον αντίποδα, η Φιλαρέτη Κομνηνού -εξίσου συγκινητική- φορώντας το "φόρεμα" της Νίνας, μας θέτει επί τάπητος το ζήτημα όχι ενός, ούτε δύο, αλλά τριών γάμων που γίνονται παρά τη θέλησή της. Όσον αφορά στους υπόλοιπους χαρακτήρες, ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί φωτογραφίζουν την κοινωνία της εποχής. Μια νοσταλγική, ασπρόμαυρη φωτογραφία.
H λεπτή γραμμή που χωρίζει τη πραγματικότητα από τη μυθοπλασία εδώ δεν είναι πάντα ευδιάκριτη. Οι φανταστικοί ήρωες περιπλέκονται τόσο έντεχνα με την ιστορία που σου δίνεται η εντύπωση ότι ανατρέχοντας σε κάποια εγκυκλοπαίδεια θα τους βρεις μπροστά σου. Βαλκανικοί Πόλεμοι - Α' Παγκόσμιος Πόλεμος - Έπος της Αλβανίας και ο Εμφύλιος διχασμός κάπου ανάμεσα να πλανάται, περνούν από μπροστά μας δίχως να το καταλάβουμε. Θεατές -ταξιδιώτες σε μια μηχανή του χρόνου...
Ως προς τη σκηνοθετική προσέγγιση του έργου, ο Σταμάτης Φασουλής δεν περιορίζει τους χαρακτήρες. Δίνει χώρο στους ηθοποιούς, επιτυγχάνοντας με αυτό τον τρόπο την κίνηση σε ένα ευρύχωρο, ευρηματικό και λιτό σκηνικό. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να αποδοθεί στην ενδυματολογική προσέγγιση της Ντένης Βαχλιώτη. Τα υπέροχα κοστούμια βάζουν και αυτά με τη σειρά τους ένα λιθαράκι σε αυτό το 4ωρο ταξίδι...
Κλείνοντας, αφού παρακολουθήσαμε αυτήν την παράσταση μας ήρθε στο νου η λαϊκή ρήση "Κοίτα πως τα φέρνει η πουτάνα η ζωή!". Μια ρήση που στοιχειώνει αυτό το έργο από το πρώτο έως το τελευταίο λεπτό.
Το τρίτο στεφάνι λοιπόν... "Μια συντροφιά... που ζήσαμε - αυτή είναι η ομορφιά!"
Παναγιώτης Δελής - Βαγγέλης Λιακόγκονας
